نسخه چاپی
ارسال به دوستان
مساله غامض خودکفایی در محصولات کشاورزی | واشنگتن پست: دلیل خندهدار تمام شدن آب در ایران چیست؟
تحریریه واشنگتن پست یک سرمقاله با عنوان «دلیل خنده دار تمام شدن آب در ایران» منتشر کرده است. این رسانه مدعی شده رهبران ایران نمونهٔ خوبی از نحوهٔ اشتباه اداره کردن در سیاستهای اقتصاد ارائه میدهند. کافی است نگاهی به دههها تجربهٔ ایران در سیاست صنعتی بیندازیم.
واشنگتن پست سیاست خودکفایی اقتصادی در ایران را زیر سوال برده: انقلاب ۱۹۷۹ بر پایهٔ رد ارزشهای غربی، از جمله جهانیسازی، شکل گرفت. یکی از اهداف آن، تولید تمام غذاهای مورد نیاز کشور بهصورت داخلی بود. رهبر انقلاب گفته بود: «کشاورزی باید اساس همه چیز باشد.» مشکل اینجاست که اساس کشاورزی، آب است و ایران در معرض تمام شدن آن است.
به گزارش واشنگتن پست ایران با جمعیت ۹۰ میلیون نفر، عمدتاً اقلیم خشک دارد و در کشاورزی گسترده مزیت رقابتی زیادی ندارد. دولت سعی کرده با یارانهٔ کود شیمیایی و وعدهٔ خرید محصولات، این مزیت را ایجاد کند. همچنین وامهایی با شرایط مناسب به کشاورزان ارائه شده و از سال ۱۹۷۹ تقریباً مساحت زمینهای آبیاریشده دو برابر شده است.
این سیاستها میلیونها شغل کشاورزی ایجاد کرده و مزارع محصولاتی تولید میکنند که بدون حمایت دولت قادر به تولید آن نبودند. با این حال، منتقدان برنامهریزی در ایران مدتها پیش پیشبینی کرده بودند که این مجموعه سیاستها بهطور اجتنابناپذیر منجر به کمبود آب خواهد شد.
به گزارش این رسانه آمریکایی، در یک بازار کارآمد که آب قیمت داشته باشد، ایرانیان و پیش از آن شورویها پیشاپیش از کمبود آب مطلع میشدند. قیمت آب افزایش مییافت و کشاورزان تشویق میشدند روشهای صرفهجویانهٔ آب را توسعه دهند، محصولات متفاوت بکارند یا شغل دیگری پیدا کنند. تجارت آزاد اجازه میداد کمبود را با خرید محصولات از کشورهای دیگر جبران کنند. اما بازار در این کشورها تابع ایدئولوژی است، یعنی کشاورزی به هر حال باید انجام میشد. سیاستمداران میگویند این در راستای منافع ملی است.
نتیجه قابل پیشبینی بود؛ مخازن اطراف تهران در سطح خطرناکی قرار دارند و جیرهبندی آب اعمال شده است. رئیسجمهور ایران حتی گفته که پایتخت کشور نیاز به جابجایی خواهد داشت. با این حال دولت هنوز نمیتواند با قیمتگذاری بازار برای آب کنار بیاید.
واشنگتن پست سیاست صنعتی مشابه شرق آسیا را در ایران ناکارآمد خوانده و میگوید: ارتقای تولید داخلی به اصل راهنمای سیاست اقتصادی همیشه باعث کمبود آب نمیشود، اما همیشه عوارض جانبی دارد که برنامهریزان انتظارش را ندارند. اگر تجارت بینالملل کشورها را ضعیف میکرد و سیاست صنعتی آنها را تقویت میکرد، ایران تاکنون باید کشوری ثروتمند میبود.
